1. Nội dung và quá trình giải quyết vụ án
Theo đơn khởi kiện và lời khai của ông Vũ Cao Cường, bà Phạm Thị Vài trình bày: Ngày 01/01/2014 ông bà có viết giấy cho anh Vũ Thanh Bính thuê 46,1m2 đất thuộc thửa số 06 tờ bản đồ PL05 tại chợ Lương, xã Yên Bắc, huyện Duy Tiên để làm nơi mua bán hàng phế liệu, với giá thuê 4.000.000đ/ năm, thời hạn thuê từ ngày 01/01/2014 đến tháng 12/2014. Hết thời hạn cho thuê ông Cường đã nhiều lần yêu cầu trả lại đất nhưng anh Bính không trả, vì vậy ông Cường khởi kiện yêu cầu anh Bính phải trả lại mặt bằng diện tích 46,1m2 đất thuê cho ông.
Quan điểm của bị đơn anh Vũ Thanh Bính thừa nhận việc thuê đất của ông Cường, tiền thuê đất anh đã trả đủ nay ông Cường không cho thuê nữa anh nhất trí tháo dỡ nhà tạm để trả đất cho ông Cường. Tại Biên bản hòa giải ngày 22/11/2016, anh Bính đề nghị trong thời hạn 01 tháng kể từ ngày 22/11/2016 anh sẽ tháo dỡ tài sản trên đất để trả cho ông Cường nhưng ông Cường không nhất trí, đề nghị Tòa án giải quyết theo pháp luật.
Bản án sơ thẩm số 01/2017/DSST ngày 09/3/2017 của Tòa án nhân dân huyện Duy Tiên đã xử:
1. Chấp nhận yêu cầu khởi kiện của ông Vũ Cao Cường đối với anh Vũ Thanh Bính, theo đó:
- Buộc anh Vũ Thanh Bính trả cho ông Vũ Cao Cường và bà Phạm Thị Vài 46,1m2 đất thuộc thửa số 06 tờ bản đồ số PL05 tại thôn Chợ Lương, xã Yên Bắc, huyện Duy Tiên, tỉnh Hà Nam….
- Buộc anh Vũ Thanh Bính có trách nhiệm tháo dỡ những tài sản nằm trên diện tích đất 46,1m2 nêu trên….
2. Buộc anh Vũ Thanh Bính có trách nhiệm trả cho ông Vũ Cao Cường tiền chi phí xem xét thẩm định tại chỗ, chi phí định giá tài sản 1.800.000đ.
3. Về án phí dân sự sơ thẩm: anh Vũ Thanh Bính phải chịu 18.440.000đ, trả lại ông Vũ Cao Cường 5.000.000 đ…
Ngoài ra bản án còn tuyên về quyền kháng cáo và quyền yêu cầu thi hành án của đương sự.
Sau khi xét xử sơ thẩm đương sự không kháng cáo. Ngày 04/4/2017, Viện trưởng VKSND tỉnh Hà Nam ban hành Quyết định số 524/QĐKNPT-P9 kháng nghị phúc thẩm một phần Bản án số 01/2017/DSST ngày 04/4/2017 của Tòa án huyện Duy Tiên, đề nghị Toà án nhân dân tỉnh Hà Nam xét xử phúc thẩm vụ án theo hướng xác định quan hệ tranh chấp là “Đòi quyền sử dụng đất cho thuê” và sửa phần án phí dân sự sơ thẩm buộc anh Vũ Thanh Bính chỉ phải chịu án phí dân sự sơ thẩm không có giá ngạch là 200.000đ.
Tại phiên tòa phúc thẩm ngày 19/5/2017, ông Cường và anh Bính trình bày sau khi hết thời hạn thuê đất tháng 12/2014, hai bên có thỏa thuận miệng anh Bính tiếp tục thuê đến khi nào ông Cường bán đất cho người khác thì anh sẽ trả lại. Nay ông Cường không cho thuê nữa anh Bính cũng nhất trí trả, riêng tiền thuê đất năm 2015 anh Bính đã trả được một phần, ông Cường không đề nghị Tòa án giải quyết đối với số tiền anh Bính chưa trả nên Tòa án cấp phúc thẩm xác định đây là quan hệ tranh chấp về hợp đồng cho thuê quyền sử dụng đất, chấp nhận kháng nghị của Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Hà Nam sửa bản án sơ thẩm về phần án phí, buộc anh Bính phải chịu án phí dân sự sơ thẩm 200.000đ.
2. Vấn đề cần rút kinh nghiệm
Trong vụ án này các đương sự không có tranh chấp về tiền thuê đất, về bồi thường thiệt hại hay phạt do vi phạm hợp đồng thuê đất mà nguyên đơn chỉ yêu cầu bị đơn phải trả lại diện tích đất thuê, bị đơn nhất trí trả lại đất không có ý kiến gì khác nên chỉ phải chịu án phí dân sự sơ thẩm không có giá ngạch là 200.000đ. Tuy nhiên Tòa án cấp sơ thẩm đã tiến hành định giá diện tích đất thuê để buộc bị đơn phải chịu án phí dân sự sơ thẩm có giá ngạch với số tiền 18.440.000đ (Mười tám triệu, bốn trăm bốn mươi ngàn đồng) là không chính xác, gây thiệt hại cho bị đơn nhưng VKS huyện Duy Tiên tham gia xét xử đã không phát hiện được vi phạm để kháng nghị. Thông qua vụ án nêu trên, VKSND tỉnh Hà Nam thông báo đến các VKSND huyện, thành phố trực thuộc tham khảo và rút kinh nghiệm./.