1. Đối với việc xem xét, quyết định áp dụng biện pháp xử lý hành chính đưa vào cơ sở giáo dục bắt buộc.
1.1. Quyết định số 01/2016/QĐ-TA ngày 23/02/2016 của Tòa án nhân dân huyện Kim Bảng áp dụng biện pháp xử lý hành chính đưa vào cơ sở giáo dục bắt buộc đối với Vũ Văn Thông, sinh năm 1967, trú tại tổ 6, thị trấn Ba Sao, huyện Kim Bảng, tỉnh Hà Nam, vì Thông có những vi phạm:
Vào ngày 22/02/2015, Thông đánh vợ bị Công an thị trấn Ba Sao ra quyết định xử phạt hành chính; ngày 01/5/2015, Thông lại đánh vợ bị Công an thị trấn Ba Sao lập hồ sơ đề nghị đưa vào diện giáo dục tại thị trấn, thời gian 3 tháng kể từ ngày 06/5/2015; ngày 10/7/2015, Thông lại dùng que đánh vợ bị Công an thị trấn Ba Sao ra quyết định xử phạt hành chính; ngày 24/9/2015 Thông dùng tay đánh vợ, Công an thị trấn Ba Sao lập hồ sơ đề nghị đưa đi cơ sở giáo dục bắt buộc.
Như vậy, sau khi Thông bị áp dụng biện pháp giáo dục tại xã lại tiếp tục vi phạm 2 lần, trong đó có 1 lần bị xử phạt hành chính và 1 lần chưa bị xử phạt, nhưng UBND thị trấn Ba Sao đã lập hồ sơ đề nghị đưa đi cơ sở giáo dục bắt buộc là chưa đủ số lần bị xử phạt vi phạm hành chính (ít nhất 2 lần trong 6 tháng sau khi bị áp dụng biện pháp giáo dục tại xã, phường) theo quy định tại khoản 2 Điều 16 Nghị định số 81/2013/NĐ-CP ngày 19/07/2013 của Chính phủ và khoản 2 Điều 5 Nghị quyết số 04 ngày 24/12/2015 của HĐTP Tòa án nhân dân tối cao hướng dẫn thi hành một số quy định của pháp luật về xem xét, quyết định áp dụng các biện pháp xử lý hành chính.
1.2. Quyết định số 02/2016/QĐ-TA ngày 23/02/2016 của Tòa án nhân dân huyện Kim Bảng áp dụng biện pháp xử lý hành chính đưa vào cơ sở giáo dục bắt buộc đối với Bùi Văn Tuấn, sinh năm 1995, trú tại xóm 1, xã Thanh Sơn, huyện Kim Bảng, tỉnh Hà Nam, vì Tuấn có những vi phạm:
Vào ngày 4/3/2015, Tuấn có lời nói xúc phạm danh dự, nhân phẩm chị Bùi Thị Thùy Linh, bị Công an xã Thanh Sơn lập hồ sơ xử phạt hành chính với hình thức cảnh cáo.
Ngày 19/3/2015, Tuấn tự ý lấy chiếc xe máy của chị Linh đi cầm cố lấy tiền tiêu sài cá nhân. Công an xã Thanh Sơn lập hồ sơ đề nghị UBND xã đưa vào diện giáo dục tại cộng đồng, thời gian 3 tháng kể từ ngày 24/3/2015.
Ngày 9/7/2015, Tuấn lấy một bộ bếp ga đôi và 01 bình ga ở nhà mang đi bán lấy tiền tiêu sài cá nhân. Công an xã Thanh Sơn lập hồ sơ đề nghị áp dụng biện pháp xử lý hành chính đưa đi cơ sở giáo dục bắt buộc.
Như vậy, kể từ khi Tuấn bị áp dụng biện pháp giáo dục tại xã ngày 24/3/2015 đến khi bị Công an xã Thanh Sơn lập hồ sơ đề nghị áp dụng biện pháp xử lý hành chính đưa đi cơ sở giáo dục bắt buộc, Tuấn mới vi phạm một lần ngày 09/7/2015 và chưa bị xử phạt hành chính lần nào là chưa đủ số lần vi phạm theo quy định tại theo quy định tại khoản 2 Điều 16 Nghị định số 81/2013/NĐ-CP ngày 19/07/2013 và khoản 2 Điều 5 Nghị quyết số 04 ngày 24/12/2015 của HĐTP Tòa án nhân dân tối cao.
1.3. Quyết định số 03/QĐ-TA ngày 18/02/2016 của Tòa án nhân dân thành phố Phủ Lý áp dụng biện pháp xử lý hành chính đưa vào cơ sở giáo dục bắt buộc đối với Nguyễn Văn Tuấn, sinh năm 1970, trú tại phường Liêm Chính, thành phố Phủ Lý, tỉnh Hà Nam, vì Tuấn có những vi phạm sau:
Ngày 24/7/2014 Công an phường Liêm Chính xử phạt hành chính về hành vi gây mất an ninh trật tự khu dân cư; ngày 17/8/2014 Công an thành phố Phủ Lý xử phạt vi phạm hành chính về hành vi xâm hại sức khỏe người khác; ngày 05/9/2014 UBND phường Liêm Chính ra quyết định áp dụng biện pháp giáo dục tại phường, thời hạn 3 tháng; ngày 8/10/2014 Công an phường Liêm Chính, xử phạt hành chính về hành vi xâm hại sức khỏe người khác; ngày 27/8/2015 Công an phường Liêm Chính xử phạt hành chính về hành vi gây thương tích cho thành viên gia đình; ngày 25/01/2016 Công an phường Liêm Chính xử phạt hành chính về hành vi gây mất an ninh trật tự khu dân cư.
Như vậy, sau khi bị áp dụng biện pháp giáo dục tại phường, Nguyễn Văn Tuấn đã 03 lần vi phạm và đều bị xử phạt hành chính nhưng 3 lần đó lại kéo dài từ ngày 08/10/2014 đến ngày 25/01/2016 (hơn 15 tháng) là không đủ điều kiện về thời gian (trong thời hạn 6 tháng) theo quy định tại khoản 2 Điều 5 Nghị quyết số 04 ngày 24/12/2015 của HĐTP Tòa án nhân dân tối cao.
Tóm lại, tất cả các đối tượng Vũ Văn Thông, Bùi Văn Tuấn và Nguyễn Văn Tuấn đều chưa đảm bảo đầy đủ các điều kiện để áp dụng biện pháp xử lý hành chính đưa vào cơ sở giáo dục bắt buộc, nhưng Tòa án nhân dân huyện Kim Bảng và Tòa án nhân dân thành phố Phủ Lý đã ra quyết định đưa các trường hợp này vào cơ sở giáo dục bắt buộc là vi phạm các quy định của pháp luật như đã nêu trên.
2. Đối với các quyết định áp dụng biện pháp xử lý hành chính đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc.
Tại các Quyết định số 04, 05/2016/QĐ-TA ngày 23/02/2016 của Tòa án nhân dân huyện Duy Tiên áp dụng biện pháp xử lý hành chính đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc đối với Nguyễn Văn Tuyển, sinh năm 1987, trú tại thôn Trại Mang, xã Yên Nam, huyện Duy Tiên và Nguyễn Khắc Thành, sinh năm 1978 trú tại thôn Bạch Xá, xã Hoàng Đông, huyện Duy Tiên, đều thống kê từng lần các hành vi vi phạm và hình thức xử phạt hành chính đối với 2 đối tượng, nhưng không nêu đối tượng đã bị áp dụng biện pháp giáo dục tại xã, phường (đây là điều kiện bắt buộc đối với người có nơi cư trú ổn định), trong khi hồ sơ có thể hiện:
+ Ngày 24/9/2015, UBND xã Yên Nam ban hành Quyết định số 02/QĐ áp dụng biện pháp giáo dục tại xã đối với Nguyễn Văn Tuyển.
+ Ngày 20/9/2015, UBND xã Hoàng Đông ban hành Quyết định số 03/QĐ áp dụng biện pháp giáo dục tại xã đối với Nguyễn Khắc Thành.
Như vậy, 02 Quyết định áp dụng biện pháp xử lý hành chính đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc nêu trên của Tòa án nhân dân huyện Duy Tiên đã không nêu đầy đủ điều kiện, nhân thân của đối tượng bị áp dụng biện pháp xử lý hành chính đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc là thiếu sót, chưa đầy đủ theo Biểu mẫu số 09 ban hành kèm theo Nghị quyết số 04/2015/NQ-HĐTP ngày 24/12/2015 của Hội đồng Thẩm phán TANDTC.
Nguyên nhân của những thiếu sót, vi phạm nêu trên là do các Thẩm phán được phân công giải quyết từng việc cụ thể chưa cập nhật, nghiên cứu kịp thời văn bản hướng dẫn thi hành Luật xử lý vi phạm hành chính và Nghị quyết số 04 ngày 24/12/2015 của Hội đồng Thẩm phán TANDTC có hiệu lực thi hành ngày 10/02/2016. Lãnh đạo Tòa án chưa thường xuyên kiểm tra, đôn đốc, kịp thời phát hiện vi phạm để chỉ đạo khắc phục.
Để bảo đảm quyền con người trong quá trình xem xét quyết định đưa hay không đưa một người có hành vi vi phạm hành chính vào cơ sở giáo dục bắt buộc, vào cơ sở cai nghiện bắt buộc. Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Hà Nam đã ban hành Kiến nghị số 428/KN-VKS-P9 ngày 14/03/2016 yêu cầu Chánh án Tòa án nhân dân tỉnh Hà Nam chỉ đạo Tßa ¸n nhân dân huyện, thành phố rút kinh nghiệm chung nhằm không để xảy ra những vi phạm tương tự như đã nêu trên, Tòa án nhân dân tỉnh Hà Nam đã có văn bản tiếp thu toàn bộ kiến nghị của Viện kiểm sát./.